Polacy nadal pozytywnie postrzegają Unię Europejska, czują się jej obywatelami, jednak niezmiennie z nieufnością podchodzą do wspólnej waluty – wynika z najnowszego badania opinii Standardowy Eurobarometr 92. Wśród spraw, które niepokoją, na czołowych miejscach wymieniane są wzrost cen i kosztów utrzymania oraz kondycja służby zdrowia.
W dniach 14-29 listopada 2019 roku firma Kantar Polska zrealizowała
na zlecenie Komisji Europejskiej badanie Standardowy Eurobarometr na
reprezentatywnej próbie 1008 osób w wieku 15 i więcej lat, techniką
wywiadów bezpośrednich w domach respondentów.
Standardowy
Eurobarometr jest badaniem cyklicznym, realizowanym raz na pół roku we
wszystkich państwach Unii Europejskiej (w okresie przeprowadzania
badania Wielka Brytania była jeszcze częścią wspólnoty) oraz w krajach
kandydujących: Turcji, Macedonii Północnej, Czarnogórze, Serbii i
Albanii. Jego wyniki publikowane są w postaci ogólnodostępnych raportów.
Główne wnioski
Polacy pozytywnie postrzegają Unię Europejską, są z nią związani i czują, że ich głos ma znaczenie
Połowa
badanych postrzega Unię Europejską pozytywnie, a prawie połowa jej ufa.
Zdaniem Polaków główne problemy Unii to obecnie imigracja oraz zmiany
klimatyczne. Ponad połowa ankietowanych uważa, że interesy Polski są
dobrze uwzględniane w UE. Zdecydowaną większość Polaków charakteryzuje
silna tożsamość europejska – 81% czuje się obywatelem UE, a 71% czuje
się związanych ze wspólnotą. Jednocześnie 42% przyznaje, że w razie
potrzeby w przyszłości Polacy poradziliby sobie będąc poza UE.
Większość
Polaków ocenia polską gospodarkę pozytywnie. Nie zmieniają się jednak
kwestie, które Polaków niepokoją – wzrost cen i kosztów utrzymania oraz
służba zdrowia
64% Polaków jest zadowolonych ze stanu
polskiej gospodarki. Oceniają stan ekonomiczny kraju zdecydowanie lepiej
niż wynosi średnia europejska (47% pozytywnych ocen). Od 2015 roku
nieznacznie wzrosło zaufanie do polskiego rządu, które obecnie sięga
34%. Niewiele zmieniło się w kwestiach, które od dłuższego czasu
najbardziej niepokoją Polaków, szczególnie w przypadku wzrostu
cen/inflacji i kosztów utrzymania. Pogłębia się przekonanie, że to
obecnie jeden z największych problemów w Polsce.
Polacy niezmiennie nieufni wobec euro, ale popierają wzmocnienie granic i wspólny system azylowy.
Opinie
Polaków dotyczące wspólnej waluty utrzymują się na podobnym poziomie na
przestrzeni ostatnich kilku lat (pomiędzy rokiem 2013 a dniem
dzisiejszym poparcie dla Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej
wahało się między 33 a 40%). Większość Polaków sądzi jednak, że należy
podjąć wspólne europejskie inicjatywy takie jak zewnętrzne wzmocnienie
granic UE (77%) a także przyjąć wspólny system azylowy (53%).
Według badań przeprowadzonych przez EY Polska, w 2018 r. całkowita
wartość szarej strefy w Polsce wyniosła 10,8% PKB, czyli 229 mld PLN. Gotówkowa
szara strefa stanowiła 9,9% PKB, a resztę (0,9% PKB) stanowiła niemonetarna
szara strefa (związana przede wszystkim z produkcją gospodarstw domowych na
własny użytek). Straty dla finansów publicznych z tytułu gotówkowej szarej
strefy szacowane, w postaci utraconych dochodów z VAT oraz z podatków
dochodowych od działalności gospodarczej, szacowane są na 38,4 – 48,8 mld PLN (1,82%
– 2,31% PKB w 2018 r.).
Szara strefa to wartość dodana (≈PKB) generowana w różnych rodzajach
nierejestrowanej działalności. Jest ona odpowiedzialna za istotną część luki
podatkowej w Polsce, która stanowi różnicę pomiędzy wartością wpływów
podatkowych, które teoretycznie powinny zostać uzyskane (przy założeniu pełnej
zgodności ze wszystkimi obowiązującymi przepisami) a rzeczywistą wartością
uzyskanych dochodów podatkowych. Choć sama szara strefa ma wiele różnych
„odcieni”, to wspólnym elementem dla zdecydowanej większości nierejestrowanych
transakcji jest to, że są one realizowane w formie gotówkowej. W rezultacie
badanie EY koncentruje się na nierejestrowanej wartości dodanej brutto
powiązanej z płatnościami gotówkowymi, którą definiujemy jako gotówkową
szarą strefą.
Ze względu na rolę, jaką odgrywa pieniądz gotówkowy, gotówkową szarą strefę
można podzielić na jej część aktywną i pasywną. W przypadku usługi budowlanej
czy naprawy samochodu po obniżonej cenie pod warunkiem braku wystawienia
faktury, mamy do czynienia z aktywną szarą strefą. W tej sytuacji obie strony
świadomie korzystają z dodatkowego zysku i dążą do ukrycia transakcji poprzez
płatność gotówkową. Z kolei w pasywnej szarej strefie tylko jedna ze stron –
sprzedawca, osiąga korzyść z tytułu niezarejestrowania transakcji. Przykładem
może być płatność za usługę w restauracji gotówką przy równoczesnym braku
wydania paragonu. Brak paragonu nie wpływa na cenę zapłaconą przez klienta, ale
umożliwia usługodawcy ukrycie transakcji i osiągnięcie dodatkowych korzyści z
tytułu niezapłacenia podatku. W aktywnej szarej strefie gotówka jest skutkiem,
konsekwencją występowania szarej strefy i w tym przypadku promowanie
płatności elektronicznych nie rozwiąże problemu, gdyż obie strony transakcji
konsekwentnie będą korzystać z gotówki. Inna sytuacja ma miejsce w pasywnej
szarej strefie, gdzie płatność gotówkowa jest źródłem, czynnikiem sprzyjającym
niezarejestrowaniu transakcji. Wówczas wprowadzenie zachęt czy innych
mechanizmów promujących płatności elektroniczne mogłoby istotnie ograniczyć
możliwości ukrycia transakcji, a tym samym sprzyjać obniżeniu pasywnej szarej
strefy.
Z naszych szacunków wynika, że w 2018 r. gotówkowa szara strefa w Polsce
wyniosła 9,9% PKB (228,7 mld PLN) i objęła prawie całą wartość dodaną
wytworzoną w następujących obszarach: ukryta działalność, działalność
nieformalna oraz działalność nielegalna –wyjaśnia Marek Rozkrut,
Partner, Główny Ekonomista EY.
Do jej wyliczenia EY zastosował zmodyfikowaną i rozszerzoną analizę popytu
na gotówkę (Currency Demand Analysis).
Według naszych wyliczeń, pasywna część gotówkowej szarej strefy
stanowiła 7,9% PKB (168,0 mld PLN), natomiast aktywna szara strefa odpowiadała
za 2,0% PKB (41,4 mld PLN) w 2018 roku. Niemonetarna szara strefa wyniosła
natomiast 0,9% PKB (19,3 mld PLN) – dodaje Marek Rozkrut.
Szara strefa odpowiada za znaczną część luki podatkowej. W przypadku podatku
VAT luka jest generowana nie tylko przez szarą strefę, ale także wyłudzenia
podatku VAT, bankructwa firm, błędy czy spory dotyczące rozliczeń. Według
wyliczeń EY, w 2018 r. z powodu gotówkowej szarej strefy utracone dochody z VAT
w Polsce wyniosły 1,24% PKB (26,3 mld PLN), z czego 1% PKB (21,1 mld zł)
wynikało z pasywnej szarej strefy. Był to równocześnie pierwszy rok, w którym oszacowany
przez EY ubytek dochodów z VAT z tytułu szarej strefy był wyższy (choć
nieznacznie) niż wstępnie szacowany przez Ministerstwo Finansów poziom całej
luki VAT w 2018 r. (24,6 mld PLN). Możliwe są następujące wyjaśnienia tej
różnicy: (1) faktyczna luka VAT jest większa niż szacunek MF, (2) faktyczna
gotówkowa szara strefa jest mniejsza niż szacunek EY i/lub (3) utracone dochody
z VAT z powodu szarej strefy są mniejsze niż szacunek EY (np. gdyby się
okazało, że szara strefa jest skoncentrowana w sektorach o relatywnie
niskiej efektywnej stawce VAT).
Dekompozycja poziomu i zmian luki VAT pokazuje, że od wielu lat
systematyczny spadek gotówkowej szarej strefy, m.in. w wyniku wzrostu
popularności płatności elektronicznych, przyczyniał się do stopniowego
obniżania luki VAT w Polsce. Najsilniejszy spadek luki odnotowano w latach 2016
i 2017 (i – w nieco mniejszym stopniu – w 2018 r.), który jednak wynikał
przede wszystkim z ograniczenia wyłudzeń podatkowych, a nie z obniżenia szarej
strefy. Struktura luki VAT sugeruje jednocześnie, że możliwości dalszego
ograniczania wyłudzeń podatkowych wydają się być (niemal) wyczerpane, natomiast
dalsza redukcja luki wymaga przede wszystkim działań ukierunkowanych na
obniżanie szarej strefy – tłumaczy Marek Rozkrut.
W opracowaniu EY oszacowano także utracone wpływy z podatków dochodowych od
działalności gospodarczej, wynikające z występowania gotówkowej szarej strefy w
Polsce w 2018 r. Związane z tym koszty dla finansów publicznych – w zależności
od rozpatrywanego wariantu – wyniosły 0,57%-1,06% PKB (12,1-22,5 mld PLN), z
czego 0,46%-0,86% PKB (9,7-18,1 mld PLN) wynikało z pasywnej szarej strefy.
W rezultacie łączne straty dla finansów publicznych z tytułu gotówkowej
szarej strefy, w postaci utraconych dochodów z VAT oraz z podatków
dochodowych od działalności gospodarczej, zostały oszacowane w 2018 r. między
1,82% PKB (38,4 mld PLN) i 2,31% PKB (48,8 mld PLN), z czego pasywna szara
strefa odpowiadała za ubytek dochodów w wysokości 1,46%-1,85% PKB
(30,8-39,8 mld PLN).
O badaniu:
Analiza jest kontynuacją realizowanych od wielu lat badań nad szarą
strefą, które Zespół Analiz Ekonomicznych EY prowadzi zarówno na poziomie całej
gospodarki, jak i wybranych sektorów. W tym celu Zespół opracował szereg
metodyk, udoskonalających dotychczas stosowane w literaturze podejścia.
Zastosowane przez Zespół rozwiązania są często przedmiotem dyskusji
w środowisku naukowym, a następnie publikowane w renomowanych czasopismach
naukowych.
Dotychczas Zespół Analiz Ekonomicznych EY przeprowadził dogłębne badania
szarej strefy w 35 krajach z 6 kontynentów: Europy (w tym w Polsce), Azji,
Ameryki Północnej, Ameryki Południowej, Afryki oraz Australii. Wyniki tych
analiz często były prezentowane oraz omawiane z przedstawicielami rządów,
banków centralnych, instytucji sektora finansowego oraz think-tanków.
Dodatkowe informacje o badaniach Zespołu Analiz Ekonomicznych można
znaleźć na stronie: http://www.ey.com/eat
O firmie EY
Firma EY jest światowym liderem rynku usług profesjonalnych obejmujących
usługi audytorskie, doradztwo podatkowe, doradztwo biznesowe i doradztwo
transakcyjne. Na całym świecie EY zatrudnia ponad 260 tysięcy pracowników,
których łączą wspólne wartości i przywiązanie do dostarczania klientom wysokiej
jakości usług. Misją EY jest ciągłe usprawnianie rzeczywistości wyrażające się
w haśle „Building a Better Working World”. Firma pomaga swoim pracownikom,
klientom i społecznościom, w których funkcjonuje wykorzystać ich potencjał.
EY ma biura w ponad 150 krajach, dzięki czemu może wspierać klientów w
niemal każdym zakątku świata. W Polsce ma ponad 3 200 specjalistów pracujących
w 7 biurach: w Warszawie, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu i
Wrocławiu oraz w centrach kompetencyjnych. Na lokalnym rynku EY wielokrotnie
nagradzano tytułami najlepszej i najskuteczniejszej firmy doradztwa podatkowego
wg rankingu Dziennika Gazety Prawnej. Firma wygrywała również Ranking Audytorów
Rzeczpospolitej.
Empatyczne roboty, czyli trendy technologiczne,
które zmienią biznes w 2020 roku
Globalny
rynek rozwiązań opartych o sztuczną inteligencję, które pomagają
rozpoznać emocje człowieka, będzie rósł o 32,3 proc. rocznie w ciągu
najbliższych czterech lat
Aby technologia stała się motorem zmian, w organizacji niezbędne jest umiejętne połączenie ze sobą kilku przełomowych innowacji. Jak wynika z raportu firmy doradczej Deloitte „Tech Trends 2020”, decyzje w sprawie inwestycji w IT coraz częściej należą do dyrektorów finansowych, podczas gdy architekci systemów informatycznych zaczynają brać na siebie większą odpowiedzialność za wdrażanie poszczególnych usług. Współpraca obu działów jest konieczna do rozwoju technologicznego organizacji. Jak ustalili eksperci firmy doradczej w tej chwili działy IT na wdrożenie nowych rozwiązań innowacyjnych wydają średnio 18 proc. swojego budżetu.
W erze cyfrowej, umiejętność łączenia wielu różnych technologii naraz
stała się kluczem do rozwoju organizacji i najwyższym priorytetem
działalności firm. Według ekspertów Deloitte to właśnie rzeczywistość
cyfrowa, blockchain oraz technologie kognitywne, takie jak uczenie
maszynowe czy boty, będą kształtowały biznes w ciągu najbliższej dekady.
Aby jednak było to możliwe, konieczna będzie bliska współpraca pomiędzy
prezesami zarządów a szefami działów IT. Pozwoli ona firmie nie tylko
zidentyfikować obecne trendy rynkowe, wypracować odpowiednią strategię
działań, lecz też uzyskać pozycję lidera na tym niezwykle konkurencyjnym
rynku.
– Doświadczenie cyfrowe, analityka, technologie kognitywne czy też blockchain –
to tylko niektóre z czynników, które już teraz decydują o losie
przedsiębiorstw. Oczekujemy, że w ciągu kolejnych kilku lat innowacyjne
rozwiązania jeszcze bardziej zakorzenią się w biznesie. Sztuczna
inteligencja w sposób wykładniczy zacznie nie tylko rozpoznawać wzorce,
ale również interpretować ich sens, co pozwoli firmom jeszcze
efektywniej działać, np. poprzez bardziej kontekstową obsługę klientów.
Spodziewamy się też dalszego rozwoju technologii kwantowej, która
zacznie znajdywać praktyczne zastosowania przy rozwiązywaniu na dziś
wciąż zbyt skomplikowanych zagadnień i nie będzie już tylko odległym
marzeniem – mówi Sławomir Lubak, Partner, Lider obszaru strategii i integracji technologii oraz
W ciągu ostatnich lat rola etyki w biznesie zyskała na znaczeniu. Nad
kwestiami wykorzystania danych osobowych czy śledzenia zachowań w
internecie zastanawiają się nie tylko klienci, lecz też pracownicy,
partnerzy, inwestorzy oraz organy regulacyjne. Pojawienie się
technologii cyfrowej oznacza zatem dla firm walkę o większe zaufanie.
Jak wynika z badania Deloitte sporządzonego we współpracy z MIT Sloan
Management Review „Accelerating digital innovation inside and out”, 35
proc. respondentów uważa, że liderzy ich organizacji poświęcają
wystarczająco dużo czasu na przemyślenia i komunikowanie wpływu
innowacji na społeczeństwo. Wykorzystanie technologii w sposób etyczny
pomaga nie tylko zdobyć jeszcze większe zaufanie wśród interesariuszy,
lecz też zwiększa przejrzystość funkcjonowania firm oraz zapewnia
bezpieczeństwo danych.
– Zaufanie do firm jest dziś ważniejsze niż kiedykolwiek
wcześniej. Klienci, organy regulacyjne i media oczekują, że marki będą
otwarte, uczciwe i spójne we wszystkich aspektach swojej działalności,
od produktów i promocji, po kulturę pracy i relacje z partnerami
biznesowymi. Ponieważ każda firma jest teraz mniej lub bardziej
technologiczna, wartości te powinny być wpisane we wszystkie działania
wykorzystujące technologię – od odpowiedniego zabezpieczenia danych
klientów i kontrahentów, przez etyczne wykorzystanie danych i algorytmów
AI po informowanie otoczenia o wykorzystywaniu konkretnych rozwiązań
technologicznych. Tylko etyczne wykorzystanie technologii może zbudować
zaufanie, które zaowocuje długotrwałymi relacjami biznesowymi – mówi Mariusz Ustyjańczuk, Partner w departamencie zarządzania ryzykiem, Deloitte.
Niezbędna jest współpraca
Jak wynika z badania Deloitte „CIO Survey 2018”, przeciętny dział IT
wydaje 56 proc. budżetu na utrzymanie działalności biznesowej i tylko 18
proc. na innowacje. Uzyskaniu większego wsparcia w kwestii
unowocześniania systemów IT przeszkadzają wewnętrzne procedury
planowania budżetu firm. W związku z tym, zgodnie z przewidywaniami
autorów raportu „Tech Trends 2020”, w ciągu kolejnych dwóch lat coraz
więcej liderów działów IT i finansów będzie nawiązywać współpracę w celu
wypracowania elastycznego podejścia do finansowania innowacji.
– W ramach zwinnej transformacji zazwyczaj redefiniowany jest
proces budżetowania w firmach, który historycznie bazuje na corocznych
budżetach, co może utrudniać szybkość działań w organizacji. Podejście
zwinne, wymaga częstych zmian kierunku i decyzji w kontekście
przeznaczania zasobów. Właśnie dlatego, coraz więcej firm decyduje się
na plany kwartalne.Co więcej, aby przyspieszyć wdrożenie
innowacyjnych rozwiązań, dyrektorzy zarządzający i finansowi muszą
zbadać inne możliwości finansowania – na przykład
współinwestowanie w obrębie branży czy sektora. Pozwoli to nie tylko
współdzielić ryzyko z tym związane, lecz też osiągać wspólne cele
rozwojowe – mówi Daniel Martyniuk, Partner, Lider doradztwa technologicznego, Deloitte.
Empatyczne roboty
Rozwój affective computing, czyli technologii rozpoznającej
stan emocjonalny człowieka, nabiera tempa. Według ekspertów Deloitte, w
ciągu następnych dwóch lat coraz więcej firm będzie inwestować w takie
rozwiązania, które pozwolą im lepiej zrozumieć potrzeby swoich
odbiorców. Oczekuje się, że dzięki technikom HCD, czyli projektowaniu
opartym na szerszym poznaniu perspektywy człowieka, np. użytkownika,
technologia będzie w stanie coraz lepiej rozpoznać emocje i kontekst
sytuacji, w której człowiek się znajduje, a także odpowiednio na to
zareagować. Z raportu Deloitte wynika, że wykorzystanie informatyki
afektywnej pomoże organizacjom osiągnąć wzrost przychodów 17 razy
szybciej od tych, które takich działań nie podejmą. Ponadto, wielkość
globalnego rynku rozwiązań afektywnych wzrośnie z 22 mld dolarów w 2019
r. do 90 mld dolarów w 2024 r., osiągając roczny wzrost na poziomie 32,3
proc.
– Połączenie badań neurobiologicznych, czyli pomiaru aktywności
mózgu, czy ruchu gałek ocznych, technik HCD, odpowiednich zasad
etycznych organizacji oraz wartości ludzkich, pozwoli firmom lepiej
zrozumieć naturalne procesy decyzyjne klientów. Umiejętne przetwarzanie pozyskanych danych stanie się zatem czynnikiem decydującym o sukcesie przyszłych innowacji – mówi Sławomir Lubak.
Wirtualizacja świata
Z biegiem lat granice pomiędzy fizycznym a cyfrowym światem coraz
bardziej się zacierają, stwarzając tym samym nowe możliwości rozwoju.
Już dzisiaj na wiele różnych sposobów firmy wykorzystują potencjał
cyfrowych bliźniaków, czyli wirtualnych replik fizycznych urządzeń lub
złożonych systemów. Np. w służbie zdrowia służą one do symulacji pracy
ludzkiego serca. Możliwości te nie są nowe, ale trend nabiera tempa
dzięki szybko rozwijającym się metodom modelowania, lepszej
interoperacyjności oraz większej dostępności narzędzi i infrastruktury
obliczeniowej. Jak twierdzą eksperci Deloitte, rozwój cyfrowych
bliźniaków będzie się nasilać w nadchodzących latach.
– Bliźniaki cyfrowe mogą zwiększać wydajność produkcji,
optymalizować łańcuchy dostaw, przewidywać potrzebną konserwację maszyn,
czy pomagać w ograniczaniu zatorów – a potencjalnych zastosowań jest o
wiele więcej. Dostęp do coraz większej ilości danych umożliwia tworzenie
symulacji, które są bardziej szczegółowe i dynamiczne niż kiedykolwiek.
Ponadto, wirtualizacja obiektów stała się tak samo dostępna dla dużych,
jak i małych organizacji. W najbliższym czasie niemal każda firma
będzie mogła wykorzystać cyfrowe bliźniaki do optymalizowania procesów,
podejmowania decyzji na podstawie danych w czasie rzeczywistym oraz
opracowywania nowych produktów, usług i modeli biznesowych – mówi Mariusz Ustyjańczuk.
Architekci IT idą na całość
Architektura IT, czyli projektowanie, wdrażanie i nadzorowanie
poszczególnych komponentów technologicznych, ma obecnie większe
znaczenie strategiczne niż kiedykolwiek przedtem. Według 42 proc.
respondentów webcastu Deloitte „The future of architecture: Designing a
foundation for growth” architekt IT przyszłości to jeszcze bardziej
wyspecjalizowany technicznie i dostosowany do środowiska biznesowego
specjalista. To osoba, która pomaga w dialogu pomiędzy biznesem a IT,
przekładając potrzeby firmy na język systemów. W najbliższym czasie
architekci zaczną brać na siebie coraz większą odpowiedzialność za
tworzenie usług i zarządzanie systemami operacyjnymi. Ponadto, będą
bezpośrednio odpowiedzialni za osiąganie wyników biznesowych i
rozwiązywanie problemów architektonicznych.
– Aby zachować konkurencję rynkową, duże organizacje będą musiały
przemyśleć swoje podejście do architektów IT. Architekci powinni wyjść
ze swoich stref komfortu i udzielać wsparcia na projektowej linii
frontu. Taka zmiana pomoże im podnieść poziom zaangażowania,
responsywności i kreatywności, a jednocześnie zachować całościowy obraz
organizacji. Podwyższone zaangażowanie architektów w kluczowe projekty
transformacyjne pozwoli napędzić szybkość zmian, usprawnić działanie
całej organizacji i z pewnością przyczyni się do jej rozwoju – dodaje Daniel Martyniuk.
W
najbliższym roku należy skoncentrować się nad finalizacją inwestycji
infrastrukturalnych tak, aby drogi stworzyły spójną sieć, jaką zakładano
startując z tymi inwestycjami.
·
Problemem może być schodzenie wykonawców z placów budowy ze względu na brak waloryzacji kontraktów.
·
Koszty
wykonania inwestycji tak bardzo wzrosły, że często bardziej opłaca się
zrezygnować z inwestycji i zapłacić karę umowną niż zakończyć kontrakt
ze stratą.
·
Waloryzacja przewidziana jest dla nowych kontraktów, które będą zawierane w tym roku i w przyszłych latach.
·
Istotnym
wyzwaniem jest rozwiązanie problemu już istniejących kontraktów, które
są zrywane. Wyłonienie nowego wykonawcy wiąże się z dodatkowymi
kosztami, a te stale rosną.
·
Brak dziesiątków tysięcy pracowników grozi paraliżem infrastrukturalnych inwestycji.
Zdaniem BCC, koniecznie jest pilne usprawnienie przetargów i waloryzacja kontraktów realizowanych
w ramach Prawa zamówień publicznych.
Według
badań Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, autora projektu
ustawy Pzp,
usprawnienie przetargów może przynieść zamawiającym – instytucjom
rządowym, samorządowym i szerzej: sektorowi publicznemu – 30 proc.
oszczędności obecnych wydatków.
Nowa
ustawa ma wejść w życie dopiero w 2021 r. Tymczasem podjęcie działań
jest niezbędne
już dzisiaj. Według ostatnich danych, rząd zamierza pożyczyć prawie 2
mld zł, aby opłacić dodatkowe wydatki na dokończenie zerwanych w tym
roku kontraktów na nowe autostrady i drogi ekspresowe.
Ministerstwo
Infrastruktury podało, że planowany wzrost wydatków na realizację
rządowego
programu drogowego wynika z konieczności aktualizacji wydatków „ze
szczególnym uwzględnieniem wzrostu wartości inwestycji, dla których
inwestor (Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad) odstąpił od
umowy z wykonawcą”. Łącznie około 1,8 mld zł. Pieniądze
te, rządowy Krajowy Fundusz Drogowy ma pożyczyć, emitując obligacje i
zaciągając nowe kredyty w Europejskim Banku Inwestycyjnym.
Należy
podkreślić, że dla części inwestycji wsparcie z obecnego budżetu UE
będzie już niemożliwe.
GDDKiA podpisuje bowiem dopiero umowy na przygotowanie tzw. koncepcji
programowej, czyli wstępnych dokumentów do przygotowania inwestycji.
Z punktu widzenia przedsiębiorcy:
Wciąż brakuje możliwości waloryzacji kontraktów realizowanych w ramach Pzp.
Wśród głównych problemów przedsiębiorcy wymieniają wzrost kosztów
wyrobów budowlanych i innych materiałów niezbędnych do realizacji
inwestycji oraz wzrost kosztów świadczenia usług, kosztów pracy oraz
niedobór pracowników.
Jednak najpoważniejszym problemem,
którego skala jest już na tyle duża, że zagraża zarówno funkcjonowaniu
przedsiębiorców, jak też pomyślnej realizacji inwestycji drogowych i
kolejowych,
jest brak efektywnych klauzul waloryzacyjnych w umowach zawartych między zamawiającymi a wykonawcami.
Grozi to falą bankructw przedsiębiorców, zwolnieniami grupowymi
pracowników i odstąpieniem od realizacji kontraktów. Jeśli do tego
dojdzie, błyskawicznie
odczuje to cała gospodarka, ponieważ budownictwo uznawane jest za
barometr wzrostu gospodarczego. Od jednego miejsca pracy w sektorze budowlanym zależy kilka miejsc pracy w transporcie, produkcji przemysłowej czy w handlu.
BCC proponuje, aby rząd podjął następujące działania w zakresie:
·
inicjatywy na rzecz poprawy sytuacji na rynku zamówień publicznych w związku z sygnalizowanymi przez rynek trudnościami w
realizacji inwestycji o długim okresie wykonania w oparciu o już zawarte umowy o zamówienie publiczne,
·
podania
szacunkowych kosztów waloryzacji umów w związku z oszacowanym przez
rząd ryzykiem niewykonania tych umów wskutek
ich wypowiedzenia przez wykonawców i konieczności dokończenia
realizacji zamówień przez nowych wykonawców lub ryzykiem ich
wypowiedzenia,
· wdrożenia rozwiązań opartych o obowiązujące przepisy prawa, które umożliwią zamawiającym w sposób bezsporny przeprowadzenie zmiany istniejących umów na realizację inwestycji o długoterminowym okresie wykonania w związku ze zmianą kosztów wyrobów budowlanych i dostaw tych wyrobów, wypracowania systemowych rozwiązań, w tym mechanizmu waloryzacyjnego w oparciu o dane statystyki publicznej, zapewniających ich stosowanie przez zamawiających, w związku ze zmianą cen, kosztów wyrobów budowlanych i dostaw tych wyrobów w zakresie, w którym ich zmiana nie mogła być do przewidzenia przez strony zawierające umowy. Taka formuła powinna zostać włączona docelowo do nowego Prawa zamówień publicznych.
Branża
infrastrukturalna cierpi również na nieustanny brak rąk do pracy. W
związku z
tym, konieczne jest poszerzenie listy państw, z których pracodawcy mogą
pozyskiwać pracowników na uproszczonych zasadach, możliwość wydłużenia
okresu legalnej pracy cudzoziemca w Polsce i urzędowe przyspieszenie
legalizacji ich pracy. Z raportu Najwyższej
Izby Kontroli wynika, że w ciągu ostatnich czterech lat średni czas
legalizacji pobytu cudzoziemca w Polsce wydłużył się ponadtrzykrotnie: z
64 do 206 dni.
Niezbędne są zmiany w prawie i wydłużenie legalnego okresu zatrudnienia cudzoziemca na uproszczonych zasadach z obecnych 6 do 12, a nawet 18 miesięcy. Należy zrezygnować z obowiązku dołączania do wniosku o zezwolenie na pracę typu A tzw. testu rynku pracy, gdy cudzoziemiec przepracował co najmniej trzy miesiące u jednego pracodawcy. Z przepisów powinien zniknąć też obowiązek uzyskania nowego zezwolenia na pracę cudzoziemca wtedy, gdy tylko zmienia on stanowisko u tego samego pracodawcy. Powinna powstać również lista zawodów oraz rozszerzona lista państw (chodzi tu o państwa azjatyckie, np. Indie i Bangladesz), których obywatele mogą pracować w Polsce na podstawie oświadczenia. Należy wdrożyć nowoczesny system informatyczny, który w jednolity dla całej Polski sposób pozwoli na składanie i procesowanie wniosków o pobyt czasowy, stały, rezydenta długoterminowego UE i obywatela UE w formie elektronicznej.
Kontakt do eksperta: dr Łukasz Bernatowicz, wiceprezes BCC, minister infrastruktury w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC, wiceprzewodniczący RDS, członek Rady Zamówień Publicznych, tel. 502 066 619
Emil Muciński, rzecznik, Instytut Interwencji Gospodarczych BCC
Handel morski przez najbliższe 5 lat będzie rósł corocznie średnio o 3,4%
Marek Grzybowski
Światowy handel morski w 2018 r., rozwijał się wolniej niż w poprzednich latach, a mimo to przewozy oceaniczne osiągnęły wielkość 11 mld t. Handel drogą morską przez najbliższe 5 lat będzie rósł corocznie średnio o 3,4% – prognozuje UNCTAD w najnowszym raporcie rocznym Review of Maritime Transport 2019 opublikowanym 30 października br.
W efekcie spowolnienia rozwoju wiodących rynków gospodarki światowej zmniejszyła się również aktywność działalności handlowej. W efekcie międzynarodowy handel morski w 2018 r. utracił dynamikę praktycznie we wszystkich wiodących branżach. Podaż ładunków w wymiarze globalnym wzrosła o 2,7% w 2018 r. To znacznie niżej w porównaniu z 4,1% przyrostem w 2017 r. Spowolnienie aktywności gospodarczej na wiodących rynkach wpłynęło negatywnie na prawie wszystkie segmenty transportu morskiego. Miało również istotny wpływ na działalność przeładunkową portów. W 2018 r. przeładunki kontenerów spowolniły do 4,7%, w porównaniu z 6,7% w 2017 roku – obliczyli eksperci UNCTAD.
Gdańsk i Gdynia. Jak wynika z informacji zarządów portów Gdańsk i Gdynia, porty Zatoki Gdańskiej nie odczuły spowolnienia w globalnej podaży kontenerów. DCT Gdańsk odnotował w 2018 r. rekordowy przyrost pojemników przekraczający 21% i obroty zbliżając się 1,95 mln TEU. W Gdyni również przyrosty były znacznie, bo 3-krotnie większe niż w portach kontenerowych świata. W Baltic Container Terminal przekroczyły 13,3% (411,7 tys. TEU), a w Hatchison Ports Gdynia podaż kontenerów wzrosła o 13,4% do 391,3 tys. TEU. To niestety efekt wywołany przez wzrost popytu konsumpcyjnego w Polsce. A więc wzrost podaży kontenerów w Polskich portach, to informacja o rosnącym zadłużeniu Polski i uzależnienie gospodarki od dostawców zagranicznych. Bo, jak mówią, porty to zwierciadło gospodarki.
Globalne zakłócenia.Spadek wzrostu handlu morskiego jest wynikiem kilku negatywnych trendów, w tym osłabienia wielostronnego systemu handlowego i rosnącego protekcjonizmu – twierdzi Mukhisa Kituyi, sekretarz generalny UNCTAD, alarmując: jest to ostrzeżenie, że polityki państw mogą mieć negatywny wpływ na handel morski i aspiracje rozwojowe innych krajów.
